campbell biology

biyoloji biliminin "textbook"u görevi gören muhteşem dev eser. okullarda gördüğümüz biyolojiden daha fazlasını merak edenlere önerim olan, boş zamanımda internette biyoloji ile ilgili okuyacak bir şeyler arayıp ingilizce kitapları tararken tamamen tesadüfen karşılaştığım bir kitap.
biyolojinin tüm dallarının yanında temel evrimin de güzelce üzerinden geçer. anlatım resimlerle ve renkli tablolarla desteklenmiştir.

Lisede olimpiyat çalışmalarında kullandığımız biyolojinin yüce kitabıdır. Life, Türkçe çevrisi geldikten sonra tahtı biraz sarsılmıştır.

Bir serway fizik değildir

bir serway fizik değildir; çünkü ikisi ebesinin zıkkımı kadar farklı konuları yazar. weak syllogism yapacaksak meyer ya da glaser'in biophysics'leriyle veyâhût Charles Cockell, Yamagishi astrobiology'le falan yapalım ki en azından moral intellectualismi kurtarmış oluruz.

zamânında bu kitabı fen liselerinde falan duymayanlar da ne bileyim biraz paleodönem liselisidir zâten. imam hatipli veyâ uyduruk anadolu liseli de olabilir. bilmeyen okumayan mı vardı bu kitabı a.k? liseye yeni yeni alıştığım dönemde taa nerelerden telefonla gıcır gıcır getirtmiştim. hâlâ kitaplığımda eskimiş 6. baskısı durur, anıları yâd ederim. arada açıp bakarım. üzerine cringy notlar almışım chapter sonu testleri çözmüşüm falan. tıp kitaplarındaki dile âşinâ olduktan sonra bunun dili masal kitabı gibi geliyor insana.

ama muhteşem, muazzam, vaaaoov, dev gibi falan değildir. çıkarın bunu kafanızdan. dev değildir; çünkü içeriği ve detayları, alandaki spesifik konularda dâhî hazırlanmış kallâvî textbookları (sâdece neuroglia üzerine campbell'dan daha geniş texti olan, dev textbooklar, beyin üzerine bilmem kaç bin sayfalık ve hepsi text/kompleks figure ile dolu akademik ansiklopediler, vagina üzerine yüzlerce sâhifelik eserler...) düşündüğümüzde ortalama bir biyoloji kitabından hâllicedir. muhteşem de değildir; kitapta kitabın içinde de yazdığı üzere, konuyu yeni yeni öğrenen rookieler anlayabilsin diye biological reductionism sıkça yapılır. öğrenci kitabıdır nihâyetinde. bu zâten biyoloji öğreniminin filozofisinde büyük tartışmalar yaratmış bir mevzûdur. bu yüzden bu tip "general science" perspektifindeki kitapları okurken, konuyu iyi kritik edebilmek ve istisnâî/teknik noktaların reasoningini de ayrıca yapabilmek için ernst mayr, elliott sober vs. gibi biyolojik filozofiden entelektüelleri de okumak gerekir. neyse, kitabın evrim kısmı son derece ama son derece yetersizdir. kaç dekattır mainstream olmuş birkaç konudan şöyle böyle bahsedilip geçilir. evrimde şu an akademide trend olan neredeyse hiçbir ayrıntılı teknik konu yeni edisyonları dâhil anlatılmaz. zâten kitabın gâyesi de bu değil. evrimle alâkalı yaz kampında anlattığım bir derste, hiç kimse neredeyse biyolojik bilimlerden olmamasına rağmen hemen herkes bu kitabın anlattığı evrim seviyesiyle paralel bir şeyler biliyordu meselâ. bu kitaptan öğrenmeyin zibilyon tâne güzel evrim textbooku var. global çapta da artık kademe kademe geride kaldı bu kitap neil campbell öldükten sonra. ve öğrenme bilimlerini efektif olarak kullanan yeni textbooklar, appler, 3d projeler çıktı. orijinal yeni basımlarına elektronik ortamlardan ulaşıyorum ara sıra yine de o vizüalitesini ve dilindeki akıcılığı taşımaya devâm ediyor tabi. severek okumaktayız.

efendim nihâyete gelecek olursak meselâ en bilinenlerden ve hemen herkesin şöyle böyle âşinâ olduğu atıyorum bir lodish molecular cell biology, herron & freeman evolutionary analysis, allen's an introduction to mathematical biology, Thorp-Rogers' Ecology and General Biology... falan değildir yine de bu kitap. yaşam bilimleri o kadar derin bilimler ki, kafadan bir anatomik yapı ya da fizyolojik terim at ve onun hakkında bir şeyler araştır, tarama yap; ortaya textbook hacminde bilgi yığını çıkar. öyle bir şey. asla hiçbir şeye enformasyonel bakımdan tam olarak hâkim değilsin. meselâ benim bu yazıyı yazarken tırnaklarım klavyenin tuşlarına vuruyor hemen tırnak hakkında textbooklara bakayım desem karşıma Baran & Dawber’s Diseases of the Nails and their Management çıkar 1000 sayfalık. sâdece tırnak üzerine.

hatırlayalım, ernst mayr ne demişti?

this is biology...

biyolojinin temeli olan kitaptır. genele hitap eder ve az az bilgi alırsınız. sonrasında ise brock mikroorganizmaların biyolojisi, moleküler hücre biyolojisi, genetik kavramlar-cummings, lehninger biyokimya ve moleküler biyoloji-ahmet yıldırımdan devam ederseniz sizin için daha detaylı bilgi havuzu olur. hee evrim kitabını da unutmayalım. o da Douglas J. Futuyma amcamızdanmış.