kimerizm – Tıbbiyeli Sözlük
Kimerizm ismi Yunan mitolojisinde birden fazla hayvan uzuvlarının tek bir beden de birleştiği kimera adlı mitolojik yaratıktan türetilmiştir.







Bu yaratık hayal gücü ürünü olmasına rağmen, kimerism günümüzde bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkımaktadır.



Kimerizm, aynı bedende birbirinden tamamen farklı iki genomun bulunması durumudur. Bunun sonucunda tek bedende dişi ve erkek organların oluşması, iki çeşit kan grubu ya da buna benzer çeşitlikler oluşabilir.



Hayvanlarda kimerizm birden fazla döllenmiş yumurtanın ya da zigotun birleşmesiyle meydana gelebileceği gibi organ nakli de, iki genomdan oluşmuş birinden normal bireye doku verilmesinin, diğer bir yoldur. Örneğin kemik iliği nakli kişinin kan grubunu değiştirebilir. Eğer farklı hücreler aynı zigotla birleşmişlerse, oluşan organizma ‘mozaik’ olarak adlandırılır.



Buna karşın bitkilerde aynı zigottan farklı dokular oluşmasıyla gözlenir.Genellikle bitkilerdeki bu çeşitliliğin kaynağı hücre bölünmesi sırasında oluşan mutasyonlardır.



Kimerizm en az dört ebevyn hücresinden oluşur( iki tane döllenmiş yumurta ya da erken dönemdeki embriyoların birleşmesiyle) Her hücrenin popülasyonu kendine ait özellikleri gösterir, yani oluşan organizma birden fazla dokunun karışımı olur.



Kimerizm kalıtsal yolla ya da allojenik kan hücrelerinin organ ya da kan nakli sırasında karışmasıyla meydana gelir. Örneğin çift yumurta ikizlerinde kan damarlarının birleşmesiyle ortaya çıkması gibi.



Kimeralar genellikle yavru döl verebilirler ama bu döllenme ve yavrunun cinsi hangi hücre hattının verildiğine, ovaryum ya da testise bağlıdır. Yavrulardan bir tanesi genetik olarak dişi olabilirken diğeri erkek olabilir.



Tıp literatürü yaygın semptom olarak tanımladıkları: göz rengi farklılıkları, deride farklı tonda izler bulunması, saçta farklı renkte bölümlerin bulunması ve bazen hem aynı cinse hem de farklı cinse karşı ilgi bulunması. Bazı kimeralar otoimmün hastalıklara sahiptirler çünkü bağışıklık sistemleri ikizlerine ait genomları yabancı madde olarak algılar. Fakat bu bilgileri göz önüne alarak birbirinden farklı göz ya da deri rengine, veya herhangi bir otoimmün hastalığa sahip birini kimerizm hastası olarak niteleyemeyiz.



Kimerizm her zaman dış görünüşle saptayabileceğimiz bir durum değildir, ancak bireyin ebeveyinlerinin konuda uzman kişiler tarafından incelenmesiyle belirlenebilir.



Tetra gametik kimerizm:konjenital kimerizmin en yaygın olanıdır.



Böyle bir organizma, 4 gametten oluştuğu için bu olaya tetra gametik kimerizm denir. Kimerik organizma ikizlerin her birine ait hücre ve dokuları taşır.



Germline kimerizm





Germline kinimerizm, bir organizmanın germ hücreleri (örneğin, sperm ve yumurta hücreleri) kendi ile genetik olarak özdeş olmadıklarında ortaya çıkar. Son zamanlarda, gelişme sırasındaki plasental füzyon nedeniyle, marmosetlerin (kardeşçe) ikiz kardeşlerinin üreme hücrelerini taşıyabileceği keşfedildi. (Marmosets neredeyse daima kardeş ikizi doğurur.)



Mikrokimerizm





Bir canlıya ait olan az sayıdaki hücrenin başka bir canlının vücudunda bulunması olayı mikrokimerizm olarak tanımlanır. Bunlar kimerizmde olduğu gibi iki farklı canlıyı meydana getirecek hücrelerin birleşmesinden tek canlı oluşmaz. Bu durumun en fazla görüldüğü durum hamileliktir. Mikrokimerizm olgusunu en iyi şekilde gebelikte bebeğe ait olan bir kısım hücrelerin annenin vücuduna geçerek onun dokularının bazısında kalmasıdır. Bazen de annede olan bir kısım hücre bebeğin dokularına geçerek, doğumdan sonraki dönemde bebeğin vücudunda uzun süre kalabilir. Anneyle bebeğin arasında meydana gelen hücre geçişi fetoternal mikrokimerizm olarak tanımlanır. Bu konuda yapılan bir araştırmada, annenin kanında 27 yıl evvel doğan bebeğine ait olan hücreler belirlenmiştir. Mikrokimerizm sebebi olarak, otoimmün hastalıkları başta olmak üzere pek çok bulunduğu düşünülmektedir. Çeşitli hastalıkların buna sebep olduğu konusunda bazı araştırmalar yapılmaktadır. Mikrokimerizm gebeliğin dışında, organ nakli, kan transfüzyonu gibi uygulamalar sonucunda da ortaya çıkabilir.



Kromozomal kimerizm





Bunlar, katmanların kromozom yapısında farklılaştığı kimerikerlerdir. Bazen şimerler, misdivision nedeniyle bireysel kromozomların veya kromozom fragmanlarının kaybedilmesi veya kazanılmasından ortaya çıkar. Daha sık sitokimerler, değiştirilen katmandaki basit kromozom tamamlayıcı katına sahiptir. Hücre boyutu ve büyüme özellikleri üzerinde çeşitli etkiler vardır.

(bkz:bir bedende iki farklı genom)