inkalarda (ve diğer andean gruplarda) literatüre göre belirgin bir yazı sistemi gelişmemesinin coğrâfî niteliklerle birlikte en azından bir nedeni olabileceğini düşündüğüm, eski bir haberleşme ve hesap yapma metodu, sistemi. kipu ya da khipu şeklinde de görebilirsiniz.
inkalar, kalın ve merkezî bir ipe değişik uzunluk, renk ve düğümlerle hazırlanmış ince ipleri bağlıyor ve bu yolla muhtemelen matematiksel hesaplama ve çeşitli kronolojik işlemler gerçekleştiriyorlardı. quipuların kendine özgü bir matematiksel sistemi ve muhtemelen bir yazı sistemi var. quipu, sanılanın aksine tümüyle inka îcâdı değil; inkalar bu kültürel tradisyonun devâm ettiricisi durumundalar. quipunun orijini inkalardan eskiye, neredeyse yeryüzünde yazının îcât edildiği dönemlere rastlıyor. o bölgede inka öncesi topluluklarda yaygın olduğu saptanmış. quipuların ortak bir sayısal sistemle birlikte, onları oluşturan kişi, topluluk veya grupların özel ilgilerine de hitâp ettiği söylendiğinden bir çeşit yazı içerebileceği de ifâde edilir.
eski, köklü ve kültürel olarak güçlü olması nedeniyle, andean toplulukların bir karakteristiği olarak, bu bölgede quipuya alternatif olarak yaygınlaşıp belirginleşen bir yazı sisteminin görülmemesi bana kalırsa makûl görünüyor. bunda çevre topluluklarla iletişimi nisbî olarak kısıtlı andean bölgenin coğrafî özellikleri de rol oynamış ve buna mukâbil bölgenin ürünü olan quipular hâricinde bir başka sistemin bölgeye intikâl etmemiş olması da etkili olabilir. neticede quipular, güçlü kültürel öğeler olarak coğrafyanın da etkisiyle bölgede "yalnız" kalmış olabilir. quipuları şu an bilen, okuyan, çözebilen sayısı onları tamâmen anlayabilmek için yetersiz, quipular hâlâ çözülmeye çalışılıyor. avrupa orijinli araştırmacılar ve topluluklar, araştırmanın verimliliği bakımından quipulara yabancı kalıyorlar. dünya üzerinde orijinal yalnızca 750 civarında kipu kaldığı söyleniyor. bunların önemli bir kısmı avrupa ve peru'da birtakım müzelerde özel kimyasal tekniklerle korunuyor.
şöyle çeşitleri var:
inkalar, kalın ve merkezî bir ipe değişik uzunluk, renk ve düğümlerle hazırlanmış ince ipleri bağlıyor ve bu yolla muhtemelen matematiksel hesaplama ve çeşitli kronolojik işlemler gerçekleştiriyorlardı. quipuların kendine özgü bir matematiksel sistemi ve muhtemelen bir yazı sistemi var. quipu, sanılanın aksine tümüyle inka îcâdı değil; inkalar bu kültürel tradisyonun devâm ettiricisi durumundalar. quipunun orijini inkalardan eskiye, neredeyse yeryüzünde yazının îcât edildiği dönemlere rastlıyor. o bölgede inka öncesi topluluklarda yaygın olduğu saptanmış. quipuların ortak bir sayısal sistemle birlikte, onları oluşturan kişi, topluluk veya grupların özel ilgilerine de hitâp ettiği söylendiğinden bir çeşit yazı içerebileceği de ifâde edilir.
eski, köklü ve kültürel olarak güçlü olması nedeniyle, andean toplulukların bir karakteristiği olarak, bu bölgede quipuya alternatif olarak yaygınlaşıp belirginleşen bir yazı sisteminin görülmemesi bana kalırsa makûl görünüyor. bunda çevre topluluklarla iletişimi nisbî olarak kısıtlı andean bölgenin coğrafî özellikleri de rol oynamış ve buna mukâbil bölgenin ürünü olan quipular hâricinde bir başka sistemin bölgeye intikâl etmemiş olması da etkili olabilir. neticede quipular, güçlü kültürel öğeler olarak coğrafyanın da etkisiyle bölgede "yalnız" kalmış olabilir. quipuları şu an bilen, okuyan, çözebilen sayısı onları tamâmen anlayabilmek için yetersiz, quipular hâlâ çözülmeye çalışılıyor. avrupa orijinli araştırmacılar ve topluluklar, araştırmanın verimliliği bakımından quipulara yabancı kalıyorlar. dünya üzerinde orijinal yalnızca 750 civarında kipu kaldığı söyleniyor. bunların önemli bir kısmı avrupa ve peru'da birtakım müzelerde özel kimyasal tekniklerle korunuyor.
şöyle çeşitleri var:
görsel
görsel
görsel
