tıbbi terimleri türkçeleştirmek – Tıbbiyeli Sözlük
Türk dil kurumunun (tdk) uzun zamandır gerçekleştirmeye çalıştığı şey.



Malum bilim dünyası başdöndüren bir şekilde ilerliyor, sürekli yeni şeyler keşfediliyor, haliyle yeni terimler üretiliyor.



TDK bu adaptasyon için belki geç bile kaldı.

Türkçeleştirmek, yeni bir türkçe Terim üretmek büyük özveri gerektiriyor tabi.



Şimdi geçmişte dilimize 2500 tane türkçe terim kazandıran değerli türk bilim adamı `aydın köksal`'ın ürettiği `bilgisayar`, `bilişim` gibi muhteşem örnekler de var; son zamanlarda tdk'nin zapping için önerdiği `geçgeç` gibi komik örnekler de var.



Yeni Terim üretmek bir sanat, eğreti durmaması çok önemli.



Bu terimlerin kombine kullanımı da var, misal ben öğrenciliğimde kadın doğum stajını yaparken asistan abi vizitte hastayı sunuyordu.

İkinci kez sezaryen olmuş hastanın başındayız, hocaya hastayı anlatırken `mükerrer sectio` hastası diye bahsetmişti.

Mükerrer sectio, çok havalı gelmişti bana.

Mükerrer sectio; yani tekrar eden sezaryen, söylemesi bile keyifli, insanın cümle içinde kullanası geliyor, harbiden süper.



Selçuk Üniversitesi tıp fakültesi'nde okuyan bir arkadaşım anlatmıştı, fakültelerindeki mikrobiyoloji hocası aşırı derecede türkçe takıntılı imiş.

Bakteriler için `mini diri` diye kendince ürettiği bir terimi kullanırmış hep. Bu da kombine bir kullanım aslında ama hiç orijinal ve hiç komik değil bence.



Bakın aşağıda, tdk'nın Türkçeleştirme için önerdiği bazı tıbbi terimler var.



-Bazofil: Moryuvar 

-X-bain: Çarpı bacak 

-Eozinofil: Gülyuvar 

-Anksiyete: Kaygı 

-Aerosol: Püskürtü 

-Algoritma: Akış basamakları 

-Anabolizan madde: Özümleten madde 

-Anevrizma: Baloncuk 

-Antienflamatuar: Yangıgiderir 

-Atrofi: Körelme 

-By-pass: Köprüleme 

-Check-up: Tambakı 

-Dedektör: Ararbulur 

-Dejeneratif: Yozlaştırıcı 

-Depresyon: Çökkünlük 

-Dezenfeksiyon: Bulaş savma 

-Diyafram: Böleç 

-Efervesan: Fışırdayan

-Ekartör: Ayırgaç 

-EKG: Yürek çizgesi 

-Endoskop: İçgöreç 

-Endoskopi: İçbakı 

-Fenomen: Görüngü 

-Fertil: Döllergen 

-Fistül: Akarca 

-Megaloluk: Büyüklenmecilik 

-Motivasyon: Güdülenim

-Nüks: Depreşim 

-Refleks: Tepke 

-Sadizm: Elezerlik 

-Sendrom: Belirge 

-Spazm: Ani kasılım 

-Halusinasyon: Varsanı

-Hemofiltrasyon: Kansüzdürüm 

-Hipermetrop: Yakıngörmez 

-İmmünizasyon: Bağışıklama 

-Akut: İvegen

-Kronik: Süregen 

-Benign: İyicil 

-Malign: Kötücül 

-Hermafroidizm: Erdişilik 

-Pürülan: İrinli 

-Radyoaktif: Işınyayan



Şöyle kabaca baktığımda hiçbiri ilgimi çekmedi, nedense tıbbi terimleri olduğu haliyle kullanmak daha kolay ve hoşuma gidiyor.
Replikasyon için tıpkıyapım diye bir çeviri yapılmıştı. Bırakınız efenim, bilim dili olduğu gibi kalsın.
Türkçemizi koruyalım evet ama bunu zaten oturmuş bir dili olan , söylediğimiz bir kelimenin evrensel anlamlar içerdiği , bilimle en çok iç içe olduğumuz alanlardan biri olan tıpta denemeyelim. Zira biz hem türkçesi hem ingilizcesi (ya da latincesi) olan kelimelerden yabancı olanı seçip kullanma gayretinde zaten değiliz. Ana zaten türkçe karşılığı olmayan kelimeler için yeni , uydurma ve kullanışsız kelimeler türetilmeye çalışılmasın.
bilim nedir? neden bilim yapılmalıdır? bilim neye yarar? vb. soruların cevabı bilinmeyen ülkemizde böyle zekice(!) bir hareket yapılması şaşırtmadı. neden çünkü biz çok özel bir ülkeyiz. onun için tüm dünyanın diyafram olarak olarak bildiği kelimeyi böleç olarak değiştirmeliyiz. güldürdü.
pnömoni - saplıcan

mikroorganizma - mini diri

frajil x- gevrek çarpı

bisiklet - iki tekerlekli

ortopedi - sınıkçı

afebril konvulzyon- soğuk havale

akyuvar, akyuvar, kan pulcukları (trombosit)

listeyi daha epey uzatabilirim.

bunların hepsi derste ve poliklinikte hasta karşısında kullanılan kelimeler. telaffuz ederken de yazarken de hiç hoş durmuyor inanın. o yüzden yerine bulduğumuz kelime bilgisayar, seçicilik örneklerindeki gibi yerine yakışmıyorsa hiç zorlamamak lazım. bırakalım orjinalini kullanılsın
Benliğimizi korumaktan bilim dilini kullanmama çıkarımını yapan zihinlere yoruma gerek yok

O kadar gerekli şey varken tutup böyle şeyler yapmak ne kadar ciddi işler yapıldığını gösteriyor

tıbbi Terimler kullanılıyor ki bilimle ortak bir noktamız olsun çünkü hekimlik evrensel bir meslek

ciddiye alınıp kullanılacak kelimeler değil zaten

Dalga geçiyorlar herhalde
Her fakültede vardır böyle bi hoca iyi güzel de yeni gelen terimleri yapın olanları değiştirmeyin