teorik kısmı bilim, pratik kısmı sanattır. hadi dağılın.
Tıbbı gözünüzde büyütmeyin. Tıp ne bir bilimdir ne de sanattır. Zanaattir. Usta-çırak ilişkisi yalnızca sanatta yoktur.
tıp ne bir sanattır ne de bir bilimdir.tıp bir teknik disiplindir.
Tıp için tıp mı, toplum için tıp mı? Cümlesi anlamsız olduğu için sanat değildir.
madem tıp sanattır, bana bir tane tıpçı eseri gösterin. nedir mesela çok ünlü, en iyi proflardan birinin a1 parçası nedir madem sanatçıysa?
Usta-çırak zanaattir.estetik cerrahi sanat olabilir mi? He bence sanattır zaten açıklamışlar üstatlar yukarılarda.aşağılarda da açıklayanlar olacaktır.
hem sanatla hem de tıpla yakından ilgilenen biri olarak bu konuda uzun zaman önce çok kapsamlı ve bir o kadar da keyifli bir sunum yapmıştım. yeri gelmişken bu konuyu artık bir açıklığa kavuşturalım. baştan uyarıyorum, uzun bir yazı olacak *swh
ilk önce bilim ve sanat tanımlarına bakalım.
`bilim`: Fiziki ve doğal evrenin yapısının ve hareketlerinin birtakım yöntemler (deney, düşünce ve/veya gözlemler) aracılığıyla sistematik bir şekilde incelenmesini de kapsayan entelektüel ve pratik çalışmalar bütündür.
`sanat`: Bir duygu, tasarı, güzellik vb.nin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılıktır.
Baktığımız zaman tıbbın aslında bu iki tanımı da kapsayan bir alan olduğunu kolaylıkla çıkarabiliriz. Tıbbın sanat yönünün tartışılmasının sebebi, tıbbın diğer birçok pozitif bilim dalından farklı olarak insan üzerinde çalışması; insan bedenini, zihnini ve ruhunu iyileştirmeye çalışmasıdır. tıp tam olarak bilim olarak kabul edilemez çünkü diğer bilim dallarındaki gibi her girdiyle aynı sonuca varamazsınız. örneğin matematikte aynı sayıları kullandığınız formülle aynı sonuca ulaşabilirsiniz ya da kimyada aynı maddeleri aynı tepkimeye sokarak aynı sonucu elde edebilirsiniz. bilim böyledir, keskin sınırları vardır. tıpta ise her insan birbirinden farklı olmakla beraber, aynı hastalığa sahip hastalarda aynı tedavi yöntemini uygulamak çoğu zaman aynı sonuçları doğurmaz. kişiye özel tedavi uygulanır. hatta bazen aynı hastalığın geçirildiği farklı dönemlerde bile tedaviler değişir.
‘’İnsanlar arasında büyük farklılıklar olmasa tıp bir sanat yerine bilim olabilirdi ‘’
`william osler`
bu açıdan tedavinin seçilmesi, uygulanması ve bu uygulama esnasında kullanılan el becerileri ve artistik beceriler tıbbın sanat yönünü oluşturur. tıbbın bilim yönü ise tamamen yöntemidir. tıp, diğer bilim dallarındaki gibi bilimsel metodu kullanır.
tıbbın baba kitaplarından birinde aynen şöyle yazar;
'' Tıp, bilim ve bilimsel metodları hekimlik sanatı ile birleştiren bir disiplindir ''
(bkz:cecil’s texbook of medicine)
diğer yandan tıp ve sanatı ayrı ayrı incelersek de birbiriyle iç içe olduğunu rahatlıkla görebiliriz.
Orta çağdan beri tıp kitaplarında anlatılanların daha iyi kavranması için resimlere ve minyatürlere yer verilir. en basitinden anatomi atlasları yüzlerce sayfalık yağlı boya resimlerden oluşur, biz genellikle çalışırken fark etmeyiz ancak okuduğumuz şey tam anlamıyla müthiş bir sanat eseridir. (bkz:netter) anatomide kullanılan maketler ve göz protezleri aslında birer heykel örneğidir. tıp kitaplarında kullanılan grafiklerin, canlandırmaların ve günümüzde yaygınlaşan animasyona yönelik öğretim araçlarının tamamı sanat eseridir.
diğer yandan sanat da tıp ile yakın ilişkilidir. `rönesans` dönemi sanatçıları kiliseden gelen onca baskıya rağmen kaçak da olsa yüzlerce kadavra diseksiyonu yapmışlar ve insan bedenini tanıyarak sanatsal becerilerini geliştirmişlerdir. örnek olarak `leonardo da vinci`'nin günümüzdekilere tıpatıp benzeyen onlarca sayfalık anatomi çizimleri vardır. sanat eğitiminde figürün doğru bir şekilde resme ya da heykele dökülebilmesi için iyi bir anatomi bilgisi şarttır. güzel sanatlar fakültelerinde `artistik anatomi` dersleri verilir.
başka bir açıdan bakacak olursak stetoskobun mucidi olan
`Laennec`'in iyi bir hekim olmakla beraber iyi bir müzisyen olması tesadüf olmamalıdır. ingiliz bir hekim olan `Arthur Conan Doyle`'un bir hekimin semptomlardan tanıya gitmesi gibi kanıtlardan suçluya giden efsane bir karakter yaratmış olması da tesadüf olmamalıdır. (bkz:sherlock holmes)
Her neyse, konuyu uzatmadan toparlamak gerekirse,
Tıp hem bir sanat hem de bilimdir. İki kavram da bozuk paranın iki yüzü gibi birbirinden bağımsız ve birbirinden ayrılamaz kavramlardır.
bonus
Bilim ve sanat takdir edilmediği yerden göç eder.
`İbn-i Sina`
ilk önce bilim ve sanat tanımlarına bakalım.
`bilim`: Fiziki ve doğal evrenin yapısının ve hareketlerinin birtakım yöntemler (deney, düşünce ve/veya gözlemler) aracılığıyla sistematik bir şekilde incelenmesini de kapsayan entelektüel ve pratik çalışmalar bütündür.
`sanat`: Bir duygu, tasarı, güzellik vb.nin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılıktır.
Baktığımız zaman tıbbın aslında bu iki tanımı da kapsayan bir alan olduğunu kolaylıkla çıkarabiliriz. Tıbbın sanat yönünün tartışılmasının sebebi, tıbbın diğer birçok pozitif bilim dalından farklı olarak insan üzerinde çalışması; insan bedenini, zihnini ve ruhunu iyileştirmeye çalışmasıdır. tıp tam olarak bilim olarak kabul edilemez çünkü diğer bilim dallarındaki gibi her girdiyle aynı sonuca varamazsınız. örneğin matematikte aynı sayıları kullandığınız formülle aynı sonuca ulaşabilirsiniz ya da kimyada aynı maddeleri aynı tepkimeye sokarak aynı sonucu elde edebilirsiniz. bilim böyledir, keskin sınırları vardır. tıpta ise her insan birbirinden farklı olmakla beraber, aynı hastalığa sahip hastalarda aynı tedavi yöntemini uygulamak çoğu zaman aynı sonuçları doğurmaz. kişiye özel tedavi uygulanır. hatta bazen aynı hastalığın geçirildiği farklı dönemlerde bile tedaviler değişir.
‘’İnsanlar arasında büyük farklılıklar olmasa tıp bir sanat yerine bilim olabilirdi ‘’
`william osler`
bu açıdan tedavinin seçilmesi, uygulanması ve bu uygulama esnasında kullanılan el becerileri ve artistik beceriler tıbbın sanat yönünü oluşturur. tıbbın bilim yönü ise tamamen yöntemidir. tıp, diğer bilim dallarındaki gibi bilimsel metodu kullanır.
tıbbın baba kitaplarından birinde aynen şöyle yazar;
'' Tıp, bilim ve bilimsel metodları hekimlik sanatı ile birleştiren bir disiplindir ''
(bkz:cecil’s texbook of medicine)
diğer yandan tıp ve sanatı ayrı ayrı incelersek de birbiriyle iç içe olduğunu rahatlıkla görebiliriz.
Orta çağdan beri tıp kitaplarında anlatılanların daha iyi kavranması için resimlere ve minyatürlere yer verilir. en basitinden anatomi atlasları yüzlerce sayfalık yağlı boya resimlerden oluşur, biz genellikle çalışırken fark etmeyiz ancak okuduğumuz şey tam anlamıyla müthiş bir sanat eseridir. (bkz:netter) anatomide kullanılan maketler ve göz protezleri aslında birer heykel örneğidir. tıp kitaplarında kullanılan grafiklerin, canlandırmaların ve günümüzde yaygınlaşan animasyona yönelik öğretim araçlarının tamamı sanat eseridir.
diğer yandan sanat da tıp ile yakın ilişkilidir. `rönesans` dönemi sanatçıları kiliseden gelen onca baskıya rağmen kaçak da olsa yüzlerce kadavra diseksiyonu yapmışlar ve insan bedenini tanıyarak sanatsal becerilerini geliştirmişlerdir. örnek olarak `leonardo da vinci`'nin günümüzdekilere tıpatıp benzeyen onlarca sayfalık anatomi çizimleri vardır. sanat eğitiminde figürün doğru bir şekilde resme ya da heykele dökülebilmesi için iyi bir anatomi bilgisi şarttır. güzel sanatlar fakültelerinde `artistik anatomi` dersleri verilir.
başka bir açıdan bakacak olursak stetoskobun mucidi olan
`Laennec`'in iyi bir hekim olmakla beraber iyi bir müzisyen olması tesadüf olmamalıdır. ingiliz bir hekim olan `Arthur Conan Doyle`'un bir hekimin semptomlardan tanıya gitmesi gibi kanıtlardan suçluya giden efsane bir karakter yaratmış olması da tesadüf olmamalıdır. (bkz:sherlock holmes)
Her neyse, konuyu uzatmadan toparlamak gerekirse,
Tıp hem bir sanat hem de bilimdir. İki kavram da bozuk paranın iki yüzü gibi birbirinden bağımsız ve birbirinden ayrılamaz kavramlardır.
bonus
Bilim ve sanat takdir edilmediği yerden göç eder.
`İbn-i Sina`
sanatçı eser üretendir, o yüzden doktor, sanatçı; tıp da sanat değildir