devrim arabaları – Tıbbiyeli Sözlük
görsel
1961 yılında yapılan Devrim adlı otomobilin üretimini ve bu esnada projede çalışanların yaşadıklarını konu alan filmdir. ayrıca türkiye'de hiçbir emeğin kıymetinin bilinmediğini anlatan filmdir.
dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİAD) toplantısında dile getirmiş olduğu Türk otomobili üretme isteğiyle beraber 1961 yılında adım atılmış projedir.
Türk mühendisler 16 haziranda bu özel görev için toplantıya çağrıldı. Teslim tarihi 29 Ekim 1961 olarak belirlendi. Çok kısa bir sürede tamamen yerli bir otomobil üretmek zor bir işti haliyle "devrim arabaları" dendi adına. Zorlu çalışmalarla araba üretildi. Hatta Türk mühendisler Ayarlı direksiyon fikrini ortaya attı fakat kabul edilmedi. iki yıl sonra Cadillac markası bunu yeni bir özellik olarak dünyaya tanıttı.
29 ekime yetişmesi için araçların pasta ve cilası Ankara’ya sevk edilirken trende yapıldı. Arabaların buharlı lokomotif ile çekilmesi sırasında bacadan çıkan kıvılcımlar ile araçların alev almaması için benzin depoları boşaltıldı.tren sabaha karşı Ankara’ya ulaştı. İki Devrim arabası, Sıhhiye semtinde bulunan Ankara Demiryolu Fabrikası’na indirildi. Manevranın sağlanması için depolarına sadece birkaç litre benzin konuldu. Arabalara asıl benzin transferi Sıhhiye’de Mobil Benzin İstasyonundan yapılacak ve ardından arabalar meclise devam edecekti.
29 Ekim sabahında tarihi an başladı. Verilen sözler yerine getirilmiş ve Devrim Arabaları etraflarında motosiklet eskortu eşliğinde yola koyulmuştu. Fakat arabalara eşlik edenlerin benzin ikmalinden haberleri olmadığı için benzin dolumu unutuldu. Arabalar Meclis’in önüne geldiğinde durum anlaşıldı ve 1. arabaya benzin konuldu. 2. araca benzin ikmali yapılırken Cemal Paşa’nın “Neler oluyor?” sorusuna direksiyonda bulunan Yüksek Mühendis Rıfat Serdaroğlu “Paşam, benzin bitti.” cevabını verdi. En sonunda araçlara benzin ikmali yapıldı. Böylece Cemal Paşa, Anıtkabir’e doğru 1 numaralı araçla seyahat etti ve arabadan indikten sonra “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz” sözünü söyledi.

Ertesi gün bütün gazeteler de söz birliği etmişçesine Devrim Arabası ile ilgili “100 metre gitti bozuldu” manşeti attı. Fakat 2 numaralı aracın ilk gün hipodromda yaptığı törenden veya Cemal Gürsel’in Anıtkabir’e bir başka Devrim Arabası ile gittiğinden hiç bahsedilmedi. Hatta gündemde bütün haberler, konuşmalar ve fıkralar yapılan arabanın boşa yapıldığına ve paranın boşa gittiğini söyledi.
Bütün bu geceli gündüzlü çalışmalar sonunda tamamlanan Türk Devrim Arabası, Türk tarihindeki en önemli sanayi girişimlerinden biri olmasına rağmen daha çok deposuna benzin konulmasının unutulmasıyla ün yapmıştır.
“Devrim Arabası” adlı filmde geçen şu cümle yaşanılanları özetlemiştir: “Bu devlet için hizmet eden herkese elbette ki bu fedakârlığının cezası verilecektir.”
Edit :1961 yılında 4 adet üretilen DEVRİM Otomobillerinden sadece birisi günümüze ulaşmıştır. TÜLOMSAŞ Müzesi bahçesinde, özel olarak yapılan camlı garajda muhafaza edilen DEVRİM Otomobili halen çalışır durumdadır.