Kisaca ve pratik olarak anlatmaya calisacagim. Eger anestezici abilerimiz ablalarimiz varsa ayrintilarini eklerlerse kendimize +1 eklemis oluruz.
Oncelikle hastayi entube etmekten korkmayin arkadaslar. Yarari ile zararini karsilastirdiginizda yarari cogu zaman daha fazladir.
Diyelim ki hasta yeni gelmis. Daha ne kan baktiniz, ne kan gazi, ne ekg.. elinizde sadece oyku ve vital var.
Gks 7 nin altinda ise ve hipoglisemi, hipotansiyon, vazovagal senkop gibi cabuk geri dondurulebilir neden bulamiyorsaniz entube edin.
Saturasyonu iyi olsa bile batin solunumu varsa entube edin.
Kafa travmasinda bilinc bulanikligi da varsa muhtemel svo dusunup entube edin.
Hasta stabil sak tespit ettiniz. 2 3 saat yola gidecek, entube edin. Intraparankimal kanama var, buyukse entube edin. danisirken entubasyonu sorun, eger hastaniz cin gibi etrafina bakinmiyorsa (bazi kucuk kanamalarda tikanikliklarda genel durum sasirtici derecede iyi oluyor) entube edin.
Hastayi kotu goruyorsaniz, mesela tespit ettiniz inferior mi var, bradikardik, hipotansif ve o anda anjiyoya sokamayacaksiniz diyelim. sizin on gorunuze gore cpr gerekebilecek bir hasta ise entube edin. Entube hastaya cpr yapmak cok cok kolay.
Benim anestezi hocalarim elinde ambu varsa entube edemem diye sakin korkma derlerdi. Edemezsen ambularsin, tekrar denersin. Yine edemedin ambularsin ve tekrar denersin. Yine edemedin midedekini de cekme oyle dene.. hastayi hipoksik birakma da istedigin kadar dene. Hatta anestezi stajinda da surekli ce tutup ventile etmeye calismistik.
Diyelim ki karar verdik hasta entube edilecek.
Oncelikle hazirlik yapin.
Entubasyon tupu, kullanacaksaniz stile(boyle yaziliyordur herhalde. Tupu kolay yonlendirmek icin icine koydugumuz tel) tup boyutu kadinlarda 7-7.5 erkeklerde 7.5-8 oluyor genelde. Cocuklarda serce hastanin kendi serce parmagi boyutunda.
Bos enjektor. 10 cc olsa iyi olur. 5 ligi iki kere cekip sisirseniz de olur.
Laringoskop (isigi yaniyor mu kontrol edin) ve blade. (Miller ya da makintoş. Yetiskinde Genelde rutin makintos kullaniliyor.)
Sabitlemek icin sargi bezi vb malzemeler.
Airway.
Ambu.
Steteskop. (Deneyip de "yav steteskop yok mu biri dinlesin diye etrafa seslenmek hos olmaz.")
60-70 kglik bir hasta. Iki temel ilacimiz var. Biri dormikum, biri esmeron. Dormikum (midezolam) uyutur, esmeron (rokuronyum) kaslari felc eder. (Bakkala anlatir gibi anlatiyorum su an) propofol ketalar ve daha niceleri de kullaniliyor ama sahsen ben bilmiyorum. Onu da siz arastirin yazin.
Dormikum dozu 0.1 mg/kg dir. (Bunu statusla gelen cocukta da kullaniyoruz. Ezberlense iyi olur. )
Esmeron da kabaca kilonun yarisindan az fazla diyebilirim. 0.6-1.2 mg/kg dir.
Dormikumun bir ampulunde 5 mg, esmeronda 50 mg var bizim acilde. Siz de calistiginiz yerde kac mglik kullaniliyor diye bakin.
Ikisi de ultra pratik olarak tamami cekilip 5 ccye tamamlanip 3 ccsi puselenecek.dormikum 3 mg , esmeron 30 mg baslangic icin yeter yani. Cocukta kiloya gore hesaplanmasi gerek.
Dormikumdan sonra bekleyin hasta uyusun. Uyumuyorsa damar yolunu kontrol edin gidiyor mu diye. Uyumuyorsa tamami da yapilabilir. Sonrasinda hasta da gevsekse solunumu tamamen durdurmadan entube etmeyi deneyebilirsiniz. Yeterince gevsekse basarili da olabilirsiniz. Solunumu da tamamen durdurmadiginiz icin daha rahat olursunuz. Esmeronla solunumu siz ustlenmis oluyorsunuz. Yine yapili biriyse gevsemiyorsa tamamini yapabilirsiniz.
Bir sure ambulayin. Saturasyon 100 olsun.
Denerken basin pozisyonu cok onemli. Basin altinda yastik vs varsa, sedye tam duz degilse, siz de superdoctor degilseniz yapamazsiniz. Bazi biraz da geri ittirmelisiniz hatta. Sanki hasta geri geri size bakmaya calisiyor gibi olmali. Travma hastasi ise bu manevrayi olabildigince minimum yapin.
Laringoskopu saglak da olsaniz solak da sol elinizle tutup epiglota kadar ulastirmalisiniz. Dili sola toplayin. Ve laringoskopun ucunu kaldirmaya calismayin. Duz tutup havaya asacak gibi tutmaniz gerek. Ucunu kanirtmayacaksiniz yani halk deyimiyle. Bileginiz radyal fleksiyon yapmayacak. Bileginiz de aabit olacak sekilde elevasyon yapmalisiniz.
Ama o da ne? Bir sivi birikintisi var ve hic bir sey gorunmuyor. Malzeme listesine calisir durumda bir aspirator de ekleyelim. Iyice espira edip tekrar bakalim.
Meshur ucgeni de gorunce sag elinizle aradan gondereceksiniz tupu.
Insan bi seviniyor, gevseyip alabildigine derine sokmayin. Tek ac in havalanmasi isimize yaramaz. Hemen gecip birakin. Sisirin ve dinleyin. Mutlaka 5 noktadan dinlemelisiniz. Midede olmadigini entubasyon tupunun bugulanmasindan, mide sivisi gelmemesinden, saturasyonun yukselmesinden anlayabilirsiniz.
Diyelim ki olmadi, midedesiniz. Onemli degil. Hemen tupun havasini bosaltip geri cekin. Ambulayin ve tekrar bakin.
Olmuyor olmuyor herkes denedi yine olmuyorsa lma gibi araclari kullanmaniz gerek. Calistiginiz verde var mi yok mu diye res odasini kurcalayin mutlaka.
O da yoksa en basta dedigimiz gibi etkili bir sekilde ambulamaya devam.
Genelde ce tutus ve ambu hafife aliniyor ama gercekten hayat kurtarabilir. Ve onu tek basiniza yapmak hic kolay degil. Stajlarinizda deneyin mutlaka.
Eksik yanlis varsa duzeltin lutfen. Ben kendimce minimumunu anlatmaya calistim.
Oncelikle hastayi entube etmekten korkmayin arkadaslar. Yarari ile zararini karsilastirdiginizda yarari cogu zaman daha fazladir.
Diyelim ki hasta yeni gelmis. Daha ne kan baktiniz, ne kan gazi, ne ekg.. elinizde sadece oyku ve vital var.
Gks 7 nin altinda ise ve hipoglisemi, hipotansiyon, vazovagal senkop gibi cabuk geri dondurulebilir neden bulamiyorsaniz entube edin.
Saturasyonu iyi olsa bile batin solunumu varsa entube edin.
Kafa travmasinda bilinc bulanikligi da varsa muhtemel svo dusunup entube edin.
Hasta stabil sak tespit ettiniz. 2 3 saat yola gidecek, entube edin. Intraparankimal kanama var, buyukse entube edin. danisirken entubasyonu sorun, eger hastaniz cin gibi etrafina bakinmiyorsa (bazi kucuk kanamalarda tikanikliklarda genel durum sasirtici derecede iyi oluyor) entube edin.
Hastayi kotu goruyorsaniz, mesela tespit ettiniz inferior mi var, bradikardik, hipotansif ve o anda anjiyoya sokamayacaksiniz diyelim. sizin on gorunuze gore cpr gerekebilecek bir hasta ise entube edin. Entube hastaya cpr yapmak cok cok kolay.
Benim anestezi hocalarim elinde ambu varsa entube edemem diye sakin korkma derlerdi. Edemezsen ambularsin, tekrar denersin. Yine edemedin ambularsin ve tekrar denersin. Yine edemedin midedekini de cekme oyle dene.. hastayi hipoksik birakma da istedigin kadar dene. Hatta anestezi stajinda da surekli ce tutup ventile etmeye calismistik.
Diyelim ki karar verdik hasta entube edilecek.
Oncelikle hazirlik yapin.
Entubasyon tupu, kullanacaksaniz stile(boyle yaziliyordur herhalde. Tupu kolay yonlendirmek icin icine koydugumuz tel) tup boyutu kadinlarda 7-7.5 erkeklerde 7.5-8 oluyor genelde. Cocuklarda serce hastanin kendi serce parmagi boyutunda.
Bos enjektor. 10 cc olsa iyi olur. 5 ligi iki kere cekip sisirseniz de olur.
Laringoskop (isigi yaniyor mu kontrol edin) ve blade. (Miller ya da makintoş. Yetiskinde Genelde rutin makintos kullaniliyor.)
Sabitlemek icin sargi bezi vb malzemeler.
Airway.
Ambu.
Steteskop. (Deneyip de "yav steteskop yok mu biri dinlesin diye etrafa seslenmek hos olmaz.")
60-70 kglik bir hasta. Iki temel ilacimiz var. Biri dormikum, biri esmeron. Dormikum (midezolam) uyutur, esmeron (rokuronyum) kaslari felc eder. (Bakkala anlatir gibi anlatiyorum su an) propofol ketalar ve daha niceleri de kullaniliyor ama sahsen ben bilmiyorum. Onu da siz arastirin yazin.
Dormikum dozu 0.1 mg/kg dir. (Bunu statusla gelen cocukta da kullaniyoruz. Ezberlense iyi olur. )
Esmeron da kabaca kilonun yarisindan az fazla diyebilirim. 0.6-1.2 mg/kg dir.
Dormikumun bir ampulunde 5 mg, esmeronda 50 mg var bizim acilde. Siz de calistiginiz yerde kac mglik kullaniliyor diye bakin.
Ikisi de ultra pratik olarak tamami cekilip 5 ccye tamamlanip 3 ccsi puselenecek.dormikum 3 mg , esmeron 30 mg baslangic icin yeter yani. Cocukta kiloya gore hesaplanmasi gerek.
Dormikumdan sonra bekleyin hasta uyusun. Uyumuyorsa damar yolunu kontrol edin gidiyor mu diye. Uyumuyorsa tamami da yapilabilir. Sonrasinda hasta da gevsekse solunumu tamamen durdurmadan entube etmeyi deneyebilirsiniz. Yeterince gevsekse basarili da olabilirsiniz. Solunumu da tamamen durdurmadiginiz icin daha rahat olursunuz. Esmeronla solunumu siz ustlenmis oluyorsunuz. Yine yapili biriyse gevsemiyorsa tamamini yapabilirsiniz.
Bir sure ambulayin. Saturasyon 100 olsun.
Denerken basin pozisyonu cok onemli. Basin altinda yastik vs varsa, sedye tam duz degilse, siz de superdoctor degilseniz yapamazsiniz. Bazi biraz da geri ittirmelisiniz hatta. Sanki hasta geri geri size bakmaya calisiyor gibi olmali. Travma hastasi ise bu manevrayi olabildigince minimum yapin.
Laringoskopu saglak da olsaniz solak da sol elinizle tutup epiglota kadar ulastirmalisiniz. Dili sola toplayin. Ve laringoskopun ucunu kaldirmaya calismayin. Duz tutup havaya asacak gibi tutmaniz gerek. Ucunu kanirtmayacaksiniz yani halk deyimiyle. Bileginiz radyal fleksiyon yapmayacak. Bileginiz de aabit olacak sekilde elevasyon yapmalisiniz.
Ama o da ne? Bir sivi birikintisi var ve hic bir sey gorunmuyor. Malzeme listesine calisir durumda bir aspirator de ekleyelim. Iyice espira edip tekrar bakalim.
Meshur ucgeni de gorunce sag elinizle aradan gondereceksiniz tupu.
Insan bi seviniyor, gevseyip alabildigine derine sokmayin. Tek ac in havalanmasi isimize yaramaz. Hemen gecip birakin. Sisirin ve dinleyin. Mutlaka 5 noktadan dinlemelisiniz. Midede olmadigini entubasyon tupunun bugulanmasindan, mide sivisi gelmemesinden, saturasyonun yukselmesinden anlayabilirsiniz.
Diyelim ki olmadi, midedesiniz. Onemli degil. Hemen tupun havasini bosaltip geri cekin. Ambulayin ve tekrar bakin.
Olmuyor olmuyor herkes denedi yine olmuyorsa lma gibi araclari kullanmaniz gerek. Calistiginiz verde var mi yok mu diye res odasini kurcalayin mutlaka.
O da yoksa en basta dedigimiz gibi etkili bir sekilde ambulamaya devam.
Genelde ce tutus ve ambu hafife aliniyor ama gercekten hayat kurtarabilir. Ve onu tek basiniza yapmak hic kolay degil. Stajlarinizda deneyin mutlaka.
Eksik yanlis varsa duzeltin lutfen. Ben kendimce minimumunu anlatmaya calistim.