gfr – Tıbbiyeli Sözlük
Glomerular Filtration Rate.

Böbreklerin fonksiyonunu filtrasyonu temel alarak gösteren bir ölçümdür. Eksojen olarak inülin klirensi ile, endojen olarak kreatinin klirensi ile ölçülür. Böbrek fonksiyonunu en objektif olarak gösteren oran olarak bilinir.

GFR, birim zamanda glomerullerden bowman boşluğuna süzülen sıvı miktarıdır. Bu halde GFR, afferent ve efferent arterioller arasındaki basınç farkından, bowman kapsülündeki basınçtan etkilenen bir orandır.

GFR'nin en etkili ölçme yolu kreatinin klirensi değildir ancak kreatinin klirensini ölçmek görece daha pratiktir. Kreatinin kaslarda bulunan kreatin fosfatın yıkım ürünüdür ve glomerullerden kolaylıkla süzülür. Peritübüler kapillerlerden aktif olarak salgılanan kreatinin, kreatinin temelli GFR değerimizi biraz saptırmaktadır ancak ölçümün kolaylığı göz önüne alındığında bu ihmal edilebilir bir sapmadır.

GFR ölçümündeki altın standart, inülin klirensidir. İnülin kreatinin gibi peritübüller kapillerlerden salgılanmaz ve aynı zamanda glomerullerden kolaylıkla süzülür. Sinistrin denilen bir analogu da aynı işlevi karşılar.

GFR ölçümünde kreatininden daha güvenilir olan diğer bir yol ise ölçümde sistatin-c kullanmaktır.

GFR, kronik böbrek hasarı evrelemesinde kullanılır:

görsel


GFR hesaplarken kullanılan birçok formül vardır ancak şu iki formül elle hesaplamada kolaylık sağlar:

Cockcroft-Gault Formülü

görsel


Kreatinin Klirensi Formülü

görsel


Evre 5 Kbh yani 15 mL/min/1.73 m2'den az GFR oluşu böbrek nakli veya diyaliz endikasyonudur. Diyaliz alan hastalarda GFR güvenilmez ve değersiz bir ölçümdür.