ney – Tıbbiyeli Sözlük
Türk müziğiyle özdeşleşmiş nefesli çalgıdır. Sümerler tarafından m.ö. 5000 yılından beri kullanıldığı düşünülmektedir. İran, arap ve türk tavırları birbirinden farklıdır. Araplarda parmak kullanımı dikkat çekerken, iranlılarda ağız ve nefes kullanımı daha fazla dikkat çeker. Türk neyinde ise hem nefes, hem dudak, hem parmak önemlidir. Türk neyinin kendi içinde de farklı tavırlar vardır: Geleneğe dayanan nefesin önemli olduğu tekke tavri, niyazi sayın'ın geliştirdiği niyazi sayın tavrı ve benim de yolundan yürüdüğüm ercan ırmak'ın piyasa tavrı.



Önemli türk neyzenler arasında: neyi aile geleneği olarak sürdüren ergüner ailesinden kudsi ergüner, neyi geleneksel kalıptan çıkaran ercan ırmak, pes seslerin efendisi aka gündüz kutbay, türk neyine son şeklini veren niyazi sayın, üstat neyzen tevfik kolaylı... bunlar ilk etapta aklıma gelenler.



Ney, insan sesine en yakın sesi çıkaran enstrümandır. 128 farklı ses çıkar. Boyutlarına ve akabinde çıkardığı seslere göre birçok çeşidi vardır. Karar perdesi mi olan "kız ney" en çok kullanılanıdır. Rivayate göre üçüncü selim'in istegi üzerine haremdeki saz heyetinde kadınların kollarının mansur ney'e yetişmediğinden dolayı kız ney yaptırılmıştır. Kız neyden başka mansur, şah, bolahenk, sipürde gibi birçok ney çeşidi bulunmaktadır.

Ney enstrümanı Farklı anlamları da barındırır, mevlâna'nın mesnevisi "dinle neyden" cümlesiyle başlar. Diğer enstrümanların aksine çalınmaz, üflenir. Nazlıdır, bir ay üflemezseniz eskisi gibi ses çıkaramazsınız. türkiye'de neyler hatay samandağ kamışlarından yapılır. ortalama 1000 tane kamıştan 1 tane ney çıkar. 2 yıl kamışın kuruması beklenir. Her neyin kendi karakteri vardır. Hiçbiri birbirinin aynısı değildir. Zamanla sahibinin nefesiyle içi kararir ve sahibine göre şekillenir.



Birçok enstrümanla uyum sağlayabilir. favorim:

ney gitar [https://www.youtube.com/watch?v=yw2yj6dknj0 ~ https://www.youtube.com/watch?v=yw2yj6dknj0]

ve [https://www.youtube.com/watch?v=al_ho8ı-uz4 ~ https://www.youtube.com/watch?v=al_ho8ı-uz4] ney-piyano ikilileridir.



Edit: video niye böyle gözüküyor anlamadım bir de linklerde de sorun çıktı. adminler el atabiliyorsa sevinirim.
Ney çalınmaz üflenir demişti hocam ilk dersimizde. Buna özellikle dikkat etmemizi istemişti. Her duyduğumda düzeltmeye çalışırım sizler de dikkat edin lütfen.
ney üfleme tabiri tasavvuftan gelir,allah'ın insana ruh üflemesi gibi neyzen de kendi ruhundan biraz neye üfler.İnsan çehresindeki 7 açıklık neydeki 7 deliğe karşılık gelir. ney insan sesine en yakın sestir. öyleyse ney de bizim gibidir, iyi bir dert ortağıdır. Sen ona üflerken o da seni anlatır.

Ney üflemesinden kolay olmadığı ortadadır ancak abartılı bir zorluğu da yoktur. Ancak şunu da kabullenmek gerekir neyde ne kadar ilerlerseniz o kadar yolun başında olduğunuzu anlarsınız. Aynı delikten bir sürü ses çıkar neyzen nefesini ayarlar, başının eğimini değiştirir ve duyarak doğru sesi bulur. neyde bol bol teknik vardır. Neyde perde olmadığından her türlü müzik yapılır.

benim favori neyzenlerim üstat niyazi sayın(kutbun-nayi ),ercan ırmak (çok fazla dinlemem ancak adam hem jazz müzik yapar, hem oturur peşrev üfler, hem ney konçertosunda üfler yani hayran olmamak elde değil. ayrıca eşi de neyzendir "sinem hondoroglu ırmak") Süleyman yardım, aziz şenol filiz (yansımalar grubunun neyzenidir. Birol yayla beste yapar, aziz hoca üfler. İnsana huzur verir-komite öncesi ve sonrası için önerilir-),burcu Karadağ(türkiyede sayılı neyzenlerin arasındadır. kadın olması sebebiyle kendime daha çok örnek alırım) daha saymadıklarım vardır ancak bunlar benim favorilerimdir. Bir de mercan dede gibi elektronik müzikle neyi birleştiren neyzenlerim vardır ancak ben pek hazzetmem ("garip" isimli şarkısı beni adamakıllı etkileyen tek şarkısıdır. )

ney candır. ney dert ortağıdır. ney isteyeni en sevgiliye ulaştırır.
7 yıldır üflediğim müzik aletidir. Aslında hiç kursa gitmedim ve makam teknik bilmiyorum. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki bir bilenden işin inceliğini öğrenmeden bir yere kadar ilerleyebiliyorsunuz kendi başınıza. Bu sene artık bir kursa gitmem gerektiğini anladım

Ayrıca başar dikici ercan ırmak tarzının şu an başarılı temsilcilerindendir. Kendisini belirtmeden geçemiycem.

Serhan yasdıman ile tükeneceğiz düeti vardır ki tadından yenmez.
Sesi okşayıcı, maddi yapısı hoş ve çekici bir müzik aletidir.

Çok da manevi anlam yüklememek lazım olduğuna inandığımdır; sonuçta bir müzik aleti, dini bir yeri olan kutsal bir şey değil.

İlk üflemeye başladığım zamanlar çalmak kelimesine kızıyordum da sonra çok da esprisi olmadığını anladım.